Ik weet nog dat ik voor het eerst ging werken als ZZP-er in de kinderopvang. Op het kinderdagverblijf waar ik een opdracht voor langere tijd ging vervullen, hing op de groep een enorm tv-scherm, wat al in de ochtend aanstond. En, ook al was er niet altijd beeld, mijn collega had de hele dag geluid aanstaan. Het volume was dan best flink. Voor mij was dat best een uitdaging. Stilte is namelijk mijn grootste kwaliteit. Ik hou van stilte, ik hou van rust. En dat is wat ik vaak ook terug krijg van opdrachtgevers en collega’s: dat ze de rust die ik meebreng enorm waarderen. Ik heb geen prikkels van buitenaf nodig om blij te zijn en in een fijne energie te kunnen werken. Ik durf te horen, te voelen, te zien. Maar om me heen, zie ik bij collega’s dat dat vaak nog anders is.
Schermbeleid – thuis en op de groep
Toen ik op de betreffende kinderopvang vragen ging stellen over het schermbeleid, keken ze me wat bevreemd aan. Schermbeleid? Hoezo dan? Het is toch niet slecht voor kinderen als de tv aanstaat? Verbazing al om. Een schermbeleid dus. Wat ik daarmee dan precies bedoelde? Ik legde uit dat je thuis bijvoorbeeld een schermbeleid met kinderen afspreekt over er wel of niet een laptop, tv of tablet aanstaat of gebruikt wordt. Ik gaf aan dat ik het jammer vond dat er ’s morgens op deze groep al een filmpje aan stond, omdat dat kinderen direct met de aandacht bij henzelf weg haalt. Mijn collega was het daar niet mee eens. Ze wist nog niet goed, wat ze dan wel handig vond, maar geen muziek, geen geluid, dat was echt een no-go voor haar.
Jezelf overstemmen
Bij een andere opdrachtgever viel me wat anders op over het gebruik van de tv als ondersteuning. We werkten op deze locatie met twee groepen naast elkaar en mijn collega van de buurgroep voelde zich niet zo lekker. Ze had buikklachten en moest wat vaker dan anders even van de groep af. In de loop van de dag vroeg ze me meerdere malen om even haar groep waar te nemen, zodat zij even naar het toilet kon. Toen ik gaandeweg de dag weer binnenkwam op haar groep, stond de tv op een enorm volume. Het overviel me toen ik naar binnenliep. Het voelde zo alles overspoelend, dat ik direct naar de tv liep en het volume wat zachter heb gezet. Toen mijn collega weer terugkwam, zag ik aan haar gezicht dat het niet goed met haar ging. Waar de muziek was bedoeld als afleiding, zowel voor haar als voor de kinderen, was deze inmiddels veranderd in een alles overheersend lawaai. De kinderen waren niet meer verstaanbaar, maar eigenlijk was het voor haar enige redding om de dag door te komen. Eigenlijk was de grens van wat ze aankon en kon bolwerken al lang bereikt. In overleg hebben we een oplossing gevonden en kreeg ze de ruimte gegeven om naar huis te gaan en uit te zieken.
Drukte en hectiek overstemmen
In de Sinterklaasperiode vorig jaar zag ik eenzelfde soort overstemmen voorbijkomen. Ditmaal was het het overstemmen van de hektiek van Sinterklaas en de drukte van knutselwerkjes en activiteiten die dat met zich meebracht. Ik was aan het werk bij een KDV-organisatie met diverse groepen in verschillende leeftijden. De hal is daar, zoals op meer plaatsen, een centrale speelruimte, waar de kinderen bij elkaar komen en er meer ruimte is voor spel. Kinderen fietsten er rond, dus er was volop beweging en dynamiek. In de hal was van karton een grote stoomboot geknutseld en er waren dozen ingepakt als cadeautjes. Kinderen waren er enthousiast aan het spelen. Ze sleepten stoeltjes in de boot, verkleden zich tot sint en piet en gingen heerlijk op in het spel. Onbedoeld pakten ze de cadeautjes uit en dat leverde wat stress op voor collega’s. Ondertussen werd er aan een tafel ook nog geknutseld met de kinderen. 1-op-1 werd er geverfd aan een tekening van pietenmutsen. De groepshulp was in de keuken bezig met voorbereidingen voor de lunch.
En toen ging de muziek aan. Op de tablet, dus de kwaliteit van het geluid was niet heel geweldig. Het dreunde over de tafel heen waar kinderen zaten te knutselen. Op zich was het leuk voor de sfeer en had het ondersteunend kunnen zijn bij het spel, als er wat met de muziek gedaan werd. Zingen, dansen, bewegen. Mogelijkheden genoeg. Nu echter overstemde het geluid de stemmen van de kinderen volledig. Ik was zelf met peuters in de hal aanwezig. Het geluid overviel me, dus ik zocht een manier om rust te vinden en in verbinding te blijven met de kinderen. Aan een lage tafel ging ik actief een rollenspel met hen spelen. Ik zocht afleiding in het directe contact, zodat de overprikkeling me minder zou raken. Toen ik daar de ruimte voor voelde, heb ik collega’s gevraagd naar het doel van de muziek. Met elkaar kwamen we tot de conclusie dat het leuk was voor de sfeer, maar op dat moment niet echt een bijdrage vormde.
Eerlijke feedback
Tijdens de pauze kreeg ik van mijn collega’s te horen dat ze het in me bewonderden dat ik zo rustig met kinderen aan tafel bleef spelen. Toen ik uitlegde, hoe dat bij mij van binnen werkt, waren ze verbaasd. Doordat ik hoogsensitief ben, en behoorlijk prikkelgevoelig, kies ik op dat moment voor een spel dat voor mij past binnen een prikkelrijke omgeving. Een spel waar ik kinderen bij kan betrekken en hen ook af kan leiden van de vele prikkels. Maar eigenlijk is het voor mijzelf ook een manier om om te gaan met alle prikkels die er op zo’n moment zijn. Dat verraste mijn collega’s. Ik gaf aan dat ik de hal best een prikkelrijke omgeving vond en dat zette hen wel aan het denken.
Kinderen overstemmen
Het was ook in de decembertijd dat ik bij een organisatie kwam invallen op een groep van 0 tot 2-jarigen. De leidsters waren eraan gewend geraakt en vonden het vanzelfsprekend dat kinderen aan het einde van de dag overprikkeld waren. Omdat de kinderen dat wellicht aanvoelden, werden ze nog rumoeriger en uitgelatener en ging het sein op groen om ‘helemaal los te gaan’. De juffen gooiden er nog een schepje bovenop door de muziek aan te gooien en daarmee was de chaos compleet. Ik verwachtte half en half dat dat even een uitspatting zou zijn om de rust weer te laten terugkomen, maar dat bleek niet het geval. Mijn collega’s vonden het moeilijk om de overprikkeling om te zetten en de kinderen te helpen dicht bij zichzelf te blijven. Ik zocht een rustig plekje op en ging daar op de grond zitten met wat speeltjes. Al snel zochten een paar kindjes me op en kwamen lekker op schoot knuffelen en dicht bij me spelen op de mat. Het enige wat het vroeg was de bewuste keuze om mee niet te gaan overschreeuwen.
Conclusie
Vraag jezelf eens even af, als je muziek aanzet, wat je daarmee wilt bereiken. Wil je afleiden, wil je iets doorbreken, wil je erop bewegen en dansen, meezingen? Wat is je doel? wint. Of wil je toch onbewust de drukte of iets anders overstemmen? Rustige muziek brengt kinderen weer in contact met hun lichaam en met zichzelf. Fysiek contact, snoezelen, knuffelen, rustig samen zijn, helpt om te ontladen en af te schakelen. Een belangrijke waarde bij het opgroeien, een belangrijke waarde bij het opvoeden.
Over de auteur
Conchita van Dijk is voormalig eigenaresse van BSO Puur & Natuur, kindercoach en spiritueel werker werkzaam als pedagogisch coach/overprikkelingscoach in de kinderopvang. Met als specialisatie Nieuwetijdskinderen en Nieuwetijdsopvoeden helpt zij kinderopvangorganisaties om hun visie, locaties en groepen beter af te stemmen, zodat jonge kinderen minder overprikkeld raken in de kinderopvang.
Lees hier meer over het gratis webinar voor professionals: ‘Werken in loondienst of als ZZP-er?’